*/ ?>

Jaap van der Stel

Welzijn is een werkwoord

 

Jaap van der Stel

Lector Hogeschool Leiden

29-1-2021

 

We vernemen veel berichten over een toename van mentale problemen, vooral bij jonge mensen. Dat verbaast niemand. Stel je eens voor dat je weken lang thuis in je kamer achter het beeldscherm zit om een studie te volgen. Veel jonge mensen hebben hiermee te maken. Daar wordt niemand beter van. Dat je je niet gelukkig voelt met de situatie rondom het coronavirus is helaas bij veel mensen aan de hand. Je voelt je onzeker, mist perspectief, of kampt met financiële zorgen. Soms is het verstandig je even van de periodieke persconferenties af te sluiten. Alle nieuwe informatie volgen over een lockdown, avondklok, heftige rellen stemt niet vrolijk. Het is trouwens niet zeker dat dat gevoel van malaise blijft bestaan. Gevoelens gaan op en neer.

 

Als er iets is dat mensen kenmerkt, is het wel dat ze veerkrachtig zijn. Ze kunnen zich goed aan veranderde omstandigheden aanpassen. Dat stemt, hoe dan ook, optimistisch. Hoe lang de crisis ook nog duurt, we komen er zeker weer bovenop!

Verder is het verstandig als de experts hun sombere overzichten begeleiden met goede adviezen. Zoals over wat je wel kunt doen om je mentale gezondheid te behouden en liefst ook kunt bevorderen. Daarover is inmiddels veel kennis beschikbaar: kennis over wat werkt, maar ook hoe je je brein in positieve zin kunt beïnvloeden.

 

Welbevinden verbeteren

Maar kun je nú doen om je welbevinden te verbeteren? Het gevoel van welzijn is het resultaat van leren. Het is gebaseerd op het verwerven van vaardigheden om grip te krijgen op je eigen hoofd. Daardoor kun je beter met andere mensen samenwerken, voor ze zorgen of ze liefhebben. Je hoeft er geen opleiding voor te volgen, maar je moet er wel wat voor doen. Uit het wetenschappelijk onderzoek[1] springen vier pijlers naar voren. Met onderdelen daarvan kun je nu al aan de slag:

 

Train jezelf je goed bewust te worden van wat er in en om je gebeurt en je aandacht trekt.  Als je jezelf traint om bewust mee te maken wat je doet en ervaart, lukt het ook beter om goed na te denken en je grip te krijgen op je emoties. Je gedachten dwalen minder alle kanten uit en je voelt je beter.

 

Verbind je met andere mensen. Natuurlijk is dat nu hartstikke lastig. Maar bijna niemand is echt helemaal alleen. We zijn sociale dieren en hebben behoefte aan relaties waarin we elkaar ondersteunen. Als je welbewust je sociale relaties verbetert, gaat ook je fysieke en mentale gezondheid vooruit. Je voelt je minder somber of angstig en meer gericht op de sociale omgeving. Ook al zit die omgeving nu achter een beeldscherm of in je hoofd.

 

Vergroot je zelfkennis. Ga na hoe jij reageert op je emoties of je (negatieve) gedachten en hoe je dat doet bij die van anderen. Zelfonderzoek is zo oud als de mensheid en niet voor niks. Zelfkennis gaat samen met minder psychische problemen en meer tevredenheid over het leven.

 

Stel doelen en koester je waarden, datgene wat voor jou en anderen het leven waard maakt. Als je je bewust bent van je doelen lukt het je beter met stress om te gaan, gezonder te leven en beter te studeren of te werken. Dus stel vast wat de zin van jouw leven is. Als je weet waarom je ‘s ochtends opstaat, heb je goud in handen. Maar dit is niet iets wat je wel of niet hebt. Doelen stellen en waarden omarmen kun je leren, en eraan blijven werken is het slimste wat je kunt doen.

 

Om vaardigheden te leren waardoor je je gevoel van welzijn kunt verbeteren, beschikken we nu helaas niet over een ideale leersituatie. Verre van dat. We hebben behoefte aan andere mensen. Online-onderwijs blijft behelpen. We ervaren stress, maar we weten ook dat dat meestal vermindert als we bij elkaar zijn, als we elkaars hand kunnen vasthouden. Laten we er naar streven dat weer mogelijk te maken. En in de tussentijd zorgen we ook goed voor onszelf. En onthoud: welzijn is een werkwoord. Je moet er wat voor doen, het impliceert vaardigheden en die kun je leren: van anderen en/of door zelf te oefenen. Daardoor train je je hersenen. Je komt tot bloei en bloeit langer door.

 

 

[1] Dahl, C. J., Wilson-Mendenhall, C. D., & Davidson, R. J. (2020). The plasticity of well-being: A training-based framework for the cultivation of human flourishing. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 117(51), 32197–32206.